Een boer vergeet een vinkje. Het resultaat is: “U bent in overtreding. Boete”.
Een boer krijgt van een overheidsinstantie het gevoel dat hij kan uitbreiden. Hij gaat voortvarend aan de slag. Daarna komt de mededeling: “U bent in overtreding. Boete”.
Ik ga er van uit dat de veehouder in deze praktijksituatie te goeder trouw heeft willen handelen. Hij wil oprecht goed zorgen voor zijn vee, voor de bodem, voor de kwaliteit van sloot- en grondwater. En hij wil ziekte of vervuiling voorkomen.
In deze casus was de veehouder te goed van vertrouwen en heeft een vergissing gemaakt wat leidt tot een overtreding. Als hij voor zijn gevoel te zwaar wordt bestraft, verliest hij het vertrouwen in de overheid. Hij voelt zich als een crimineel behandeld.
De ondernemer heeft het gevoel dat hem onrecht is aangedaan door de zware boete en de gevolgen (denk aan korting op de toeslagrechten) die hem zijn opgelegd. Daardoor raakt de boer in psychische onbalans en begint te piekeren. Piekeren roept spanning op, die de weg opent naar een depressie. Het dagelijks werk begint hem zwaar te wegen. Het werk wordt niet meer zorgvuldig gedaan. Dit geeft weer schuldgevoelens.
De boer probeert de problemen voor zijn gezin te verbergen. Correspondentie verdwijnt in een diepe la.
Toch merkt het gezin dat zijn gedrag anders is. Hij is soms afwezig en soms kort aangebonden. Hij heeft geen plezier meer in het werk.
De sfeer is niet aangenaam. Langzaam maar zeker kruipt de spanning in de gezinsleden. Zij functioneren niet goed op school en op het werk. Zij krijgen ook psychische klachten.
Wanneer er geen hulp komt, dan wordt de situatie thuis en op het bedrijf ondraaglijk.
Het welzijn van mens en dier verkeert in gevaar.
Nadat de hulp van het Vertrouwensloket wordt ingeroepen, brengen een dierenarts en ik samen met de veehouder de problemen in kaart. Het gesprek is niet polariserend, maar we zoeken naar begrip voor de ontstane situatie. Begrip is open staan zonder vooroordelen.
In het gesprek komt het verhaal van de teleurstellingen en geschonden vertrouwen op tafel. De gezinsleden luisteren naar elkaars verhalen. Samen krijgen ze een beeld van de situatie waarin ze zijn beland. Zij krijgen weer een band met elkaar. Een positieve verbinding komt tot stand.
Een opluchting!
Is het probleem nu opgelost? Zeker niet. Het benoemen van het probleem is het begin van de oplossing. Er komt weer motivatie om het werk op te pakken; om met diverse instanties te gaan praten.
Dit kunnen de boer en zijn gezin niet alleen. Zij worden daarbij ondersteund door hun netwerk: zakelijk en privé. Het zakelijk netwerk kan helpen om het gesprek met de instanties te hervatten. Het privé netwerk zorgt voor vertrouwen.
Samendoen voelt anders dan er alleen voor staan. Samen is de kiem waaruit vertrouwen groeit.
Drs. Ing. Gerard Venhuizen
Vertrouwensteam Noord-Nederland
NB: de praktijksituaties die Gerard beschrijft in zijn blogs, zijn nooit een letterlijke weergave van een specifieke situatie.